ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΙΟΥ

Την συγκεκριμένη ανάρτηση την έκανα γιατί χρειάζεται να την έχει ο κάθε μελισσοκόμος όχι για να την διαβάζει συνέχεια, αλλά κάνει τη δουλειά του φαρμακείου δηλαδή αν χρειαστεί την ανοίγουμε και βλέπουμε τι χρειάζεται για να καταπολεμήσουμε μια συγκεκριμένη αρρώστια.

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΙΟΥ

Οι κυριότεροι είναι

1.Ιοί , Βαρρόα

2.Σακόμορφη σήψη του γόνου

3.ΕυρωπαϊκήΣήψητουΓόνου

4.ΑμερικάνικηΣήψητουΓόνου

5.Μύκητες

6.Ασκοσφαίρωση ,Λιθώδης γόνος ,

7.Νοσεμίαση

8.Τραχιακήακαρίαση

9.Έντομα  Σφήκες , Κηρόσκωρος , Μυρμήγκια

10.Θηλαστικά Ποντίκια , αρκούδες , Άνθρωπος

Προσβεβλημένος Γόνος

Αμερικάνικη Σήψη Γόνου ,Ευρωπαϊκή Σήψη Γόνου ,Ασκοσφαίρωση

Λιθώδης Γόνος , Βαρρόα , Σακόμορφη Σήψη Γόνου

1. Βαρροάτωση

Αίτιο::Άκαρι Varroadestructor

Παθογένεση:Το άκαρι και οι απόγονοι του, παρασιτούν στο σφραγισμένο γόνο,

Απομυζώντας την αιμόλεμφο της λάρβας

Βιολογικόςκύκλος

Είσοδος του ακάρεος σε κελί γόνου πριν σφραγιστεί

Γέννηση του πρώτου αυγού από το οποίο εκκολάπτεται αρσενικό άκαρι.

Γονιμοποίηση του θηλυκού

Ωοτοκία5-6 αυγών στο εργατικό κελί και 6-7 στο κηφηνοκέλι. Στο εργατικό κελί εξελίσσονται τα δύο πρώτα θηλυκά ενώ στοκηφηνοκέλι 3-4

Έξοδος των ακάρεων με την έξοδο της μέλισσας από το κελί, παρασιτισμός-

Μεταφορά σε ακμαίες μέλισσες και είσοδος σε άλλα κελιά

Μεταφορά από μελίσσι σε μελίσσι με λεηλασία, παραπλάνηση, μεταφορές πλαισίων, αγοραπωλησίες κτλ

Μελισσοκομική σημασία

Είναι ο σημαντικότερος εχθρός σήμερα

Πέρα από την απομύζηση του γόνου είναι φορέας ιώσεων

Εμφανίζονται παραμορφωμένες μέλισσες, με τσαλακωμένα φτερά , κατεστραμμένοι υποφαρυγγικοί αδένες

Σε βαριά προσβολή το μελίσσι εγκαταλείπει ή καταρρέει από ιώσεις

Εάν δεν αντιμετωπιστεί, το μελίσσι καταρρέει(;)  την τρίτη χρονιά

Η αντιμετώπισητης παρουσιάζει πολλά προβλήματα

Βαρρόα: Είναι ενας  πολύ σκληρός αντίπαλος και παράλληλα ενας εκπληκτικός οργανισμός!!

Έχει μεγάλη ταχύτητα κίνησης 150μέτρα /ωρα , Αεροδυναμικό ,Ισχυρό μυϊκό σύστημα ••Προστασία μέσα στο σφραγισμένο γόνο ••Αναπαράγεται μέσα  στο σφραγισμένο γόνο ••Ταχύτατη ανάπτυξη ανθεκτικότητας και μεγάλη αντοχή

Προβλήματα στην αντιμετώπιση του ακάρεος

..Η επιβάρυνση των προϊόντων  της μέλισσας με φάρμακα

..Η προστασία της βαρρόα μέσα στο κλειστό γόνο

..Η τοξικότητα των φαρμάκων στις ακμαίες μέλισσες και στο γόνο

..Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας της βαρρόα στα ακαρεοκτόνα

Ακαρεοκτόνα και ανθεκτικότητα

Εγκεκριμένα φάρμακα

..Apistan (fluvalinate)

..Perizin (coumaphos)

..CheckMite (coumaphos)

..Apivar(Amitraz)

..FolbexVA

(clorobenzilate,

bromoprobilate)

..Apitol(cymiazol)

..Bayvarol(flumethrin)

Η βαρρόα ανέπτιξε ανθεκτικότητα στα

fluvalinate

coumaphos

clorobenzilate

fluventhrin

amitraz

Αντιμετώπιση της Βαρρόα

..Βιοτεχνικοί μέθοδοι

..Θερμοθάλαμος, , θερμοπληξία, απομάκρυνση κηφηνογόνου

..Βιολογικά σκευάσματα

Γαλακτικό οξύ, , φορμικόφορμικό οξύ, , θυμόλη, , οξαλικό οξύ (35gr/1(35gr/1L) L) 5m5mL L  ανά πλαίσιο

..Πράσινα Σκευάσματα

((Apiguard, Apiguard, Apilife Var, , Thymovar)

..Χημική καταπολέμηση

Τακ-Τικ, , Ασουντόλ, , Μαυρίκ κτλ

Θερμοθάλαμος

..Απομόνωση των πλαισίων του σφραγισμένου γόνου από το μελίσσι με τη χρήση πυκνού   πλέγματος που δεν επιτρέπει τη διέλευση του ακάρεος

..Κατασκευή που αποτρέπει τη διαφυγή θερμότητας η οποία τοποθετείται σαν δεύτερος όροφος (χαμηλές θερμοκρασίες) ή απλά, δεύτερος όροφος για τα πλαίσια του εκκολαπτόμενου γόνου

..Καταπολέμηση με χημικά ή βιολογικά σκευάσματα μακριά από το μελίσσι και επιστροφή των πλαισίων

Απομάκρυνση κηφηνογόνου

Κηφηνοκηρήθρες

Απομακρύνοντας2- 4κηφηνοκηρήθρες  τον Απρίλιο -Μάιο, , μειώνεται η αρχική προσβολή κατά 40-90%. Η αποτελεσματικότητα αυξάνει εάν πριν την εισαγωγή των κηφηνοκηρήθρων το μελίσσι  ήταν  χωρίς γόνο

Όσες περισσότερες κηρήθρες αφαιρούμε  τόσο περισσότερες βαρρόα απομακρύνουμε

2. Αμερικάνικη Σήψη του Γόνου

Αίτιο: ΒακτήριοPaenibacilluslarvae

Παθογένεση:Μολυσμένη τροφή στη λάρβα.

Ανάπτυξη λάρβας σε μολυσμένο κελί Βλάστηση των σπορίων στο στομάχι της λάρβας.

Σηψαιμία.

Συμπτωματολογία--Διάγνωση: Οπές στα καλύμματα των κελιών του γόνου.

«Βύθιση»του καλύμματος του γόνου-Σκούρο χρώμα. Οσμήσήψης. Στο στάδιο της νύμφης η προβοσκίδα είναι χαρακτηριστικά προσκολλημένη στο κελί.

Νεκρές και στεγνές λάρβες «λέπια» στα κελιά.

Εμφανίζεται όλες τις εποχές που υπάρχει γόνος

Σπόρια ανθεκτικά στη ξήρανση,  θέρμανση, Χημικά  , αντιβιοτικά

Ευνοείται από την εξασθένιση του μελισσιού

Περιορίζεται σε περιόδους έντονης νεκταροέκκρισης

Μελισσοκομική σημασία της Αμερικάνικης Σήψης του Γόνου

..Σημαντική πάθηση

..Πολύ ανθεκτικά σπόρια του βακτηρίου

..Διασπορά τους και στα προϊόντα της κυψέλης

..Η μετατροπή της λάρβας σε «ιξώδη μάζα» ή σελέπι, καθιστά αδύνατη την απομάκρυνση της από τις μέλισσες

..Βραδεία φυσική εξάπλωσητης πάθησης

(μικρή ποσοστιαία ζημία  σεπολλές χώρες 1%)

Αντιμετώπισητης Αμερικάνικης Σήψης του Γόνου

Μέτρα υγιεινής και προφύλαξης

..Διατήρηση δυνατών μελισσιών ..Επιλογή ανθεκτικών μελισσιών(«παγωμένοςγόνος»)

..Βαριά προσβεβλημένα μελίσσια θανατώνονται&  καίγονται (μέλισσεςκαικηρήθρες). Οικυψέλες απολυμαίνονται με φλόγιστρο. Στο αρχικό στάδιο της προσβολής καίγονται μόνο πλαίσια γόνου με  ταπροσβλημένα κελιά. ..Οι σπόροι της Α.Σ. καταστρέφονται στους 110οC για2-3 ώρες ή στους 140οC για60-90΄ ..Απολύμανση μελισσοκομικού εξοπλισμού Επιλογή ανθεκτικών μελισσιών στην Α.Σ.Γ. . και γενικότερα , επιλογή  εξυγιαντικής συμπεριφοράς

Χημικήκαταπολέμηση

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΣΚΕΥΑΣΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΣΗΨΗΓΟΝΙΑΣ!!!

3. Ευρωπαϊκή σήψη του  γόνου

Αίτιο:  Βακτήριο Melissococcuspluton

Παθογένεση: Κατάποση σπορίων του μαζί με την τροφή.

Πολλαπλασιασμός του βακτηρίου μέσα στον εντερικόσωλήνα του γόνου.

Ανταγωνισμός για τροφή και θανάτωση του γόνου από ασιτία

.Συμπτωματολογία Διάγνωση::

Θάνατος της λάρβας στο ανοικτό κελί. Προνύμφες με κίτρινη απόχρωση με έντονα ορατές τις τραχείες &

Αφύσικη θέση στο κελί. ΗνεκρήπρονύμφηαποξηραίνεταικαισχηματίζειλέπιπουεύκολααπομακρύνεταιαπότιςμέλισσεςΜικροσκοπικήεξέταση

Μελισσοκομική σημασία: :

..Μικρότερη ζημιά από την Α.Σ.Γ.

..Εκδηλώνεται κυρίως σε αδύνατα μελίσσια

Καταπολέμηση::

..Τα δυνατά μελίσσια έχουν τη δυνατότητα «αυτοθεραπείας»

..Καταστρέφονται προσβεβλημένες& σκοτεινόχρωμες κηρήθρες.

..Απολύμανση των κηρήθρων με φλόγιστρο

..Αντικατάσταση της βασίλισσας Χημική καταπολέμηση: :

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΣΚΕΥΑΣΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΣΗΨΗΓΟΝΙΑΣ!!!

4. Ασκοσφαίρωση

Αίτιο: Μύκητας Ascosphaeraapis

Παθογένεση: Μόλυνση μέσα από το πεπτικό σύστημα της λάρβας.

Κατάποση σπορίων μαζί με την τροφή. Οι μυκηλιακές υφές διαπερνούν το έντερο και βλαστάνουν στην αιμολέμφο.  Διάρρηξη του εξωσκελετού.

Συμπτωματολογία--διάγνωση:

Μουμιοποιημένες προνύμφες.

Άσπρες(όταν δε σχηματίζονται σπόρια). Σκούρο πράσινο ή μαύρο (όταν έχουμε σχηματισμό σπορίων).

Μούμιες στην είσοδο και στον πυθμένα της κυψέλης.

Τα σπόρια διατηρούνται: 2 χρόνια στο μέλι , 1 χρόνο στη γύρη ,15 χρόνια στο περιβάλλον

Η ασθένεια ευνοείται

α)από παράγοντες που «στρεσάρουν» το μελίσσι (απώλεια πληθυσμού, απουσία νερού,

καύσωνας, συχνές επιθεωρήσεις, ακάθαρτες κυψέλες, περιορισμός τροφών κ.α).

β)Η θερ/σία του γόνου <35οC νωρίς την άνοιξη.

γ)Βροχερή άνοιξη, ξηρό καλοκαίρι με  υψηλές θερ/σίες.

δ)Κακός αερισμός της κυψέλης

Αντιμετώπισητης Ασκοσφαίρωσης

Μέτρα υγιεινής και προφύλαξης

..Δυνατάμελίσσια ,..Απομάκρυνσητωνμουμιοποιημένωνπρονυμφών. απομάκρυνση τωνμαύρων, παλιώνκηρυθρών...Αντικατάστασηβασιλισσώνμεεπιλογή.

..Απολύμανσημελισσοκομικούυλικού. ..Περιορίζονταιοιεπιθεωρήσειςστιςαναγκαίες.

..Καλόςαερισμόςτηςκυψέληςτοκαλοκαίρι, απομάκρυνσητηςυγρασίαςτοχειμώνα

ΧημικάΧημικάμέσαμέσα

..Δεν υπάρχει εγκεκριμένο σκεύασμα! ..Σορβικόκάλι1%. Επηρεάζεται ο γόνος.

..Θυμόλη0.7% σε χαρτί.

..Πυροθειώδεςνάτριο, βενζοϊκόνάτριο, σαλικυλικόνάτριο, προπιονικόκάλι7:2:2:2γρ.σε1 κιλόζαχαροζύμαρο.

..Σορβικόκαιπροπιονικόνάτριοαπό2 γρ. σε1 κιλόζαχαροζύμαρο.

5. ΝΟΣΕΜΙΑΣΗ

Είναι ασθένεια των ακμαίων μελισσών

..Παθογόνοαίτιο: Μύκητας Nosemaapisapis ,..Προσβάλλει εργάτρια, βασίλισσα,

Κηφήνα , ..Δεν προσβάλει τις λάρβες

Προσβάλει: ..Τα επιθηλιακά κύτταρα του στομάχου

..Προσβάλλει επίσης τους υποφαρυγγικούς αδένες, επηρεάζει την παραγωγή βασιλικού πολτού

Παθογένεση

..Μόλυνση από νερό και τροφή που περιέχουν σπόρια ,..Εκβλάστηση στο κυρίως στομάχι

..Απελευθέρωσητου «πολικούνηματίου» ..Μόλυνση επιθηλιακών κυττάρων

..Η τροφή δεν αφομοιώνεται

Εξέλιξη της προσβολής

Ανάπτυξη πρώτων σπορίων Ταχύτατη ανάπτυξη. .

Ο αριθμός των σπορίων φτάνει τα 15 εκατομμύρια

30 - 50 εκ. . σπόρια

Τελικό στάδιο προσβολής

..Όλα τα κύτταρα παρασιτούνται

..Διάρρηξη των επιθηλιακών κυττάρων

..Απελευθέρωση των σπορίων μέσα στο στομάχι

..Προώθηση των σπορίων στο απευθυσμένο έντερο

..Επιμόλυνση νέων κυττάρων

Εξέλιξη—Ετήσια αύξηση

..Η εξέλιξη της ασθένειας εξαρτάται από τις κλιματικές συνθήκες((κυρίως της άνοιξης))

..Προσβεβλημένο μελίσσι από την προηγούμενη χρονιά: Καθαρισμός κελιών για ωοτοκία

Κατάποση σπορίων--Τροφάλλαξη—Διασποράς της νόσου

..Παραμάνες: : Κατανάλωση άφθονης γύρης-

Αύξηση περιττωμάτων—Αδυναμία συγκράτησης-

Κένωση μέσα στην κυψέλη

..Μολυσμένα κόπρανα: : Κύρια εστία μόλυνσης

Προσβεβλημένο μελίσσι

Εποχιακές συνθήκες που ευνοούν τη νόσο

..Άνοιξη: : Χαμηλές θερμοκρασίες Περιορισμένες ανθοφορίες

..Καλοκαίρι: : Μικρής διάρκειας, βροχερό

..Χειμώνας: : παρατεταμένη κακοκαιρία και χαμηλές θερμοκρασίες

Συμπτωματολογία

..Οξεία μορφή: : Ταχύτατη απώλεια εργατριών. Η βασίλισσα(αν ζει) ) μένει με ελάχιστες συνοδούς. . Πολλές νεκρές μέλισσες μέσα στην κυψέλη

..Χρόνια μορφή: : Μέλισσες στην είσοδο της κυψέλης ή στο έδαφος με πρησμένη κοιλιά και ασύνδετα φτερά. . Αδυνατούν να πετάξουν. .

Δυσεντερία (περιττώματα ανοικτού καστανού χρώματος). ). Αδυνατούν να κεντρίσουν. .

Θάνατος κοντά στην κυψέλη τους

Διάγνωση

....««Δοκιμή του στομάχου»» στο μελισσοκομείο

....Παρατήρηση του στομάχου στο στερεοσκόπιο

....Μικροσκοπική παρατήρηση

Χρήση μικροσκοπίου

Προσοχή στον τρόπο δειγματοληψίας!! Τουλάχιστον30 μέλισσες ανά κυψέλη

Κάλυψη όλου του ηλικιακού φάσματος

Χωρισμός σε ομάδες των  5 μελισσών

Μελισσοκομική σημασία ..Σε ιδεώδεις συνθήκες η ζημία είναι μικρή

Σε δυσμενείς συνθήκες οι απώλειες είναι σημαντικές

Nosema ceranae

Σχετικά πρόσφατη εισβολή από την Ασία στην Ευρώπη , θεωρείται πιο επικίνδυνη , δεν είναι εποχιακή και δεν παρουσιάζει ορατά συμπτώματα .

Καταπολέμηση  με Φουμαγγιλλίνη (Fumagillin)

Μύκητας Aspergillus fumigatus

FUMIDIL BFUMIDIL B

Αραίωση σε σιρόπι (1 gr Fumidil B σε1 L  σιροπιού)

Καταπολέμηση ..Καλύτερο««φάρμακο»: Ο μελισσοκόμος

Με αποστείρωση , διατήρηση δυνατών μελισσιών

..Νέα σκευάσματα: (: (Vita Feed Gold, Vita Feed Gold, ProtofilProtofilκτλκτλ))

ΜεγάλοςΚηρόσκωρος, Galleria mellonella

..Γκρίζανυχτόβιαπεταλούδα, , 7- 17 mm ,..Είναι δραστήρια από τον Μάιο-Οκτώβριο

..Ωοτοκεί300- 1000 αυγά , σε προφυλαγμένες θέσεις , εκκολάπτονταισε3- 5 ημέρες στους 29°-35° C και σε  30  ημέρες στους 18°C

6. Galleria_mellonella.jpg Κηρόσκωρος

Οι προνύμφες: ..ανοίγουν στοές στις κηρήθρες ,..τρέφονται με το κερί και τα δερμάτια των μελισσών

..σε 10 ημέρες το βάρος αυτών διπλασιάζεται και την 18η-19^η ημέρες υφαίνει βομβύκιο

..Σε 25-30 ημέρες το ακμαίο εξέρχεται από το βομβύκιο

Ζημιές στο μελίσσι .Καταστροφή αποθηκευμένων κηρηθρών ,προσβολή κηρηθρών που δεν καλύπτονται από μέλισσες-έντονη ανησυχία-λιποταξία , ..ζημιές στις κυψέλεςκαι τα πλαίσια

Αντιμετώπιση

Α) ) Μέτρα υγιεινής––προφύλαξης ..διατήρηση δυνατών μελισσιών

..απομάκρυνση κηρηθρών που δεν καλύπτονται από μέλισσες

..καθαρισμός βάσεων, , στοκάρισμα κυψελών, ,

Κάψιμο με φλόγιστρο

..αποθήκευση κηρηθρών σε θερμοκρασία<17°C

Β) Φυσικά μέτρα καταστροφή των εξελικτικών σταδίων του κηρόσκωρου με χρήση κατάλληλων θερμοκρασιών

Θερμοκρασία°C

Σε -17  χρόνος 1,5 ώρες

Σε .-7 χρόνος4,5 ώρες

Σε .5  σε 20 μερες

7. Μελισσοφάγος Meropsapiaster ..Αποδημητικό ..ΕμφανίζεταιΜάρτιοέωςΣεπτέμβριο

..Επιτίθενταιομαδικάκαιτρώνεμέλισσεςενπτήση ..Ειδικόέδεσμαοιβασίλισσες

8. Ποντίκι ..Φτιάχνειτηφωλιάτουμέσαστηνκυψέλη ..Καταστρέφειτιςκηρήθρες

..Προκαλείμεγάληαναστάτωσηστομελίσσι

Γενικοί Κανόνες αποφυγής ασθενειών

..Όλες οι ασθένειες και οι εχθροί αντιμετωπίζονται καλύτερα από τα δυνατά μελίσσια!

....Σημαντική προσφορά της βασιλοτροφίας (επιλογή )!!

....Καθάρισμα-απολύμανση εξοπλισμού και κυψέλης!!

….Υγιής Γόνος

Η σημασία της διατήρησης υγιούς γόνου

Μεγαλύτερος πληθυσμός

Αυξημένη παραγωγή

Αποτελεσματικότερη εξυγιαντική συμπεριφορά

Μειωμένη πιθανότητα  επιμόλυνσης άλλων μελισσιών

Επιτυχημένο ξεχειμώνιασμα